Πριν γίνει οποιαδήποτε αναφορά στην τηλεργασία και αν τελικά αποτελεί μια λύση για τον τομέα της εργασίας ή όχι, είναι απαραίτητο προηγουμένως να έχει δοθεί ένας ορισμός για την ερμηνεία της. Τηλεργασία, λοιπόν, είναι μια ευέλικτη μορφή εργασίας που δεν πραγματοποιείται στον τυπικό χώρο εργασίας, δηλαδή που δεν απαιτείται φυσική παρουσία του εργαζομένου.
Αυτή η μορφή εργασίας δικαιολογείται και αποτελεί ένα άμεσο επακόλουθο εάν κάποιος αναλογιστεί τις τεράστιες αλλαγές που έχουν επέρθει στην καθημερινότητα μας. Κάθε είδους σύνορο και όριο μεταξύ των κρατών έχει εξαλειφθεί λόγω της παγκοσμιοποίησης και της ραγδαίας ανάπτυξης της τεχνολογίας σε όλους τους τομείς της καθημερινότητας ακόμα και στον τομέα της εργασίας και στις σχέσεις μεταξύ των εργοδοτών και των εργαζομένων. Πλέον τα μόνα όρια που υπάρχουν είναι τα εδαφικά όρια μεταξύ των κρατών.
Η νέα αυτή «μόδα» που επικρατεί εδώ και αρκετό καιρό στην Αμερική έχει υιοθετηθεί και στην Ευρώπη και με γοργά βήματα ενσωματώνεται και στην Ελλάδα. Αυτό συμβαίνει, καθώς με την εξέλιξη των τεχνολογικών μέσων ένα τεράστιο ποσοστό εργασιών έχει τη δυνατότητα να υλοποιηθεί εξ αποστάσεως, μέχρι και από το σπίτι και από μια άλλη χώρα.
Τηλεργασία – κάποια από τα βασικά χαρακτηριστικά της είναι τα εξής:
- Εκτεταμένη χρήση προηγμένων τεχνολογιών πληροφόρησης και τηλεπικοινωνίων.
- Ύπαρξη δύο τρόπων εργασίας, είτε ως υπάλληλος με την υποχρέωση να υπάρχει καθορισμένο ωράριο εργασίας και μόνιμη σύνδεση με το δίκτυο των εργοδοτών είτε ως ελεύθερος επαγγελματίας όπου δεν υπάρχει κανένας περιορισμός.
- Ο εργοδότης είναι αυτός που αναλαμβάνει να πληρώσει στον μισθωτό κάθε είδους κόστος και κυρίως των τηλεπικοινωνιών.
- Παροχή τεχνικής υποστήριξης και αποκατάσταση τυχών επισκευών των συσκευών από τον εργοδότη.
- Οι εργαζόμενοι έχουν τα ίδια δικαιώματα με όσους εργάζονται στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης.
- Υπογράφεται σύμβαση εξαρτημένης εργασίας μεταξύ των δύο μερών της συμφωνίας.
Τα είδη της τηλεργασίας είναι τα εξής:
- Τηλεκέντρα: Οργανωμένοι χώροι με τη μορφή γραφείων όπου μπορούν να χρησιμοποιηθούν από υπαλλήλους διάφορων εταιρειών και διαφόρων ειδών εργασίας χωρίς κανέναν τίτλο ιδιοκτησίας.
- Τηλεσπίτια: Μια μορφή τηλεκέντρων που βρίσκονται απομακρυσμένες και άγονες περιοχές εγκατεστημένα σε χώρους πλήρως εξοπλισμένους.
- Τηλεργασία στο σπίτι: Εργασία από το σπίτι μέσω ίντερνετ, το οποίο οφείλει να διαθέτει τον κατάλληλο εξοπλισμό (γραφική ύλη, τηλέφωνο, υπολογιστή, modem κ.λπ).
- Νομαδική τηλεργασία: Εργασία χωρίς καθορισμένο χώρο εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι οφείλουν να μετατρέπουν οποιαδήποτε τοποθεσία σε χώρο εργασίας συνδέοντας τον εξοπλισμό τους.
- Τηλεργασία με τη βοήθεια κινητού γραφείου: Εξ αποστάσεως γραφεία από την εταιρεία που παρέχουν άμεση πρόσβαση στο Δίκτυο και στις βάσεις δεδομένων της. Ο αγγλικός όρος remote συνδέεται με αυτό το είδος εργασίας και ίσως αποτελεί την πιο δεδομένη μορφή τηλεργασίας.
- Διάσπαρτη τηλεργασία: Δημιουργία κινητών γραφείων ανά τον κόσμο που βασίζονται στις ανάγκες της εταιρείας. Οι εργαζόμενοι μπορούν να μετακινηθούν από περιοχή σε περιοχή και από χώρα σε χώρα.
- Τηλεχωριά: Ανήκει στην κατηγορία τηλεσπίτια και πρόκειται για ολόκληρα χωριά που διαθέτουν τα δικά τους σπίτια τα όποια επικοινωνούν μεταξύ τους αλλά και με άλλα τηλεχωριά.
Αυτή η νέα μορφή εργασίας που έχει υιοθετηθεί από πολλούς στο εξωτερικό και που έχει εμφανιστεί στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια όπως είναι αναμενόμενο διαθέτει πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα όπου πρέπει να αναφερθούν και αξιολογηθούν από τους εκάστοτε εργαζομένους και εργοδότες. Αναλυτικότερα:
Πλεονεκτήματα
Για τους εργοδότες: Έρευνες απέδειξαν ότι η απομακρυσμένη εργασία αυξάνει την παραγωγικότητα των εργαζομένων διότι οι εργοδότες απαιτούν τη διεκπεραίωση μεγαλύτερου όγκου εργασίας που έχει ως απόρροια την αύξηση των κερδών λόγω της εξάλειψης του χρόνου μεταφοράς και την αύξηση του ωραρίου εργασίας. Συγχρόνως, όπως είναι αναμενόμενο μειώνονται τα λειτουργικά έξοδα (πρώτες ύλες, γραφεία, ενοίκιο κ.λπ) των επιχειρήσεων. Τέλος, λόγω της έλλειψης της καθημερινής τριβής βελτιώνονται οι σχέσεις μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών οι οποίοι μπορούν να διαχειρίζονται την εταιρεία πιο οργανωμένα.
Για τους εργαζόμενους: Άτομα που δεν μπορούν να απομακρυνθούν από το σπίτι τους, είτε λόγω υποχρεώσεων π.χ. ανύπαντρες μητέρες είτε λόγω συνθηκών π.χ. απόσταση από το χώρο εργασίας, τώρα πια με την εργασία από το σπίτι μέσω ίντερνετ έχουν τη δυνατότητα να εργαστούν και να αισθανθούν παραγωγικοί από την κατοικία τους. Επιπλέον, η ύπαρξη του προσωπικού χώρου βοηθάει στην εξάλειψή του άγχους και έχει ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της εφευρετικότητας και της παραγωγικότητας τους.
Για το περιβάλλον: Αξίζει να αναφερθεί ότι με την εξ αποστάσεως εργασία μειώνεται το φαινόμενο της αστυφιλίας και του κυκλοφοριακού προβλήματος, δύο μείζονος σημασίας προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στις μέρες μας.
Μειονεκτήματα
Για τους εργοδότες: Το κόστος που επωμίζονται οι εργοδότες για την έναρξη και τη λειτουργία αυτής της μορφής εργασίας είναι αρκετά μεγάλο καθώς πέρα από τις απαραίτητες υποδομές (γραφεία, εξοπλισμός κ.λπ) οφείλουν να διαθέσουν ένα μεγάλο κεφάλαιο και στην εκπαίδευση των εργαζομένων. Επιπροσθέτως, παρατηρούνται προβλήματα στο συντονισμό και στην επίβλεψη των εργασιών αλλά και στις σχέσεις μεταξύ των εργαζομένων και την εταιρεία λόγω της απόστασης που υπάρχει. Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα να μην υπάρχει μια κοινή κουλτούρα στην επιχείρηση και μια κοινή εικόνα των πελατών ως προς αυτήν. Τέλος η επιχείρηση αντιμετωπίζει προβλήματα τεχνικής φύσης (π.χ. κίνδυνος απώλειας δεδομένων, τεχνικά προβλήματα) είτε προβλήματα εμπιστοσύνης και ακεραιότητας των εργαζομένων.
Για τους εργαζομένους: Η απομακρυσμένη εργασία εγκυμονεί κινδύνους που αφορούν τη δυσκολία διαχωρισμού της προσωπικής από την επαγγελματική ζωή. Συγχρόνως δεν υφίσταται κανένα είδος προσωπικών σχέσεων μεταξύ των εργαζομένων προκαλώντας την αποξένωση τους. Τέλος οι εργαζόμενοι δεν έχουν τη δυνατότητα της άμεσης αποκατάστασης κάποιας βλάβης και χάνουν κάθε κοινωνικό-εργασιακό προνόμιο που δικαιούνται (άδεια διακοπών, γονική άδεια, υπερωρίες κ.λπ).
Η νέα αυτή μορφή εργασίας θεωρείται από την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΕΓΣΣΕ) ως ένα μέσο εκσυγχρονισμού της εργασίας και συγχρόνως ένας τρόπος συμφιλίωσης της επαγγελματικής και της κοινωνικής ζωής των εργαζομένων της επιχείρησης. Η εκάστοτε εταιρεία, όμως οφείλει, να αξιολογήσει ορθά αυτή την τηλεργασία και αν αυτός ο τρόπος λειτουργίας θα έχει θετικό ή αρνητικό αντίκτυπο στη λειτουργία της.