Την Παρασκευή 27 Νοεμβρίου του 2015 καταγράφεται η πρώτη Black Friday στην Ελλάδα. Ένας αμερικάνικος θεσμός – γιορτή του καταναλωτή – που κρατάει από το 1952, αλλά εδραιώνεται ουσιαστικά στην οικονομία από το 2005 και από τότε σηματοδοτεί την παγκόσμια ημέρα με τις περισσότερες πωλήσεις λιανικής.
Αναμένοντας τα στοιχεία για τις φετινές πωλήσεις, με τα καταστήματα λιανικής ανά τον κόσμο κλειστά, αξίζει να παρακολουθεί κανείς τις πωλήσεις λιανικής μέσω του διαδικτύου. Μέχρι πέρσι οι καταναλωτές δείχνουν να εκμεταλλεύονται τις εκπτώσεις των καταστημάτων και να ανταποκρίνονται ακόμα και στις διαδικτυακές διαφημιστικές καμπάνιες. Ο εκθετικός ρυθμός ανάπτυξης έχει να κάνει με την παρουσία όλο και περισσότερων εμπόρων στο internet, ενώ για φέτος παρά την παγκόσμια οικονομική κρίση (λόγω covid), αναμένεται περαιτέρω αύξηση από τη στιγμή που τα περισσότερα φυσικά καταστήματα είναι επιτακτικά κλειστά.
BLACK FRIDAY
Η Μαύρη Παρασκευή είναι η πρώτη Παρασκευή μετά την ημέρα των ευχαριστιών (αμερικάνικη εθνική εορτή – Thanksgiving Day) η οποία γιορτάζεται την 4η Πέμπτη του Νοεμβρίου και σηματοδοτεί ουσιαστικά την έναρξη της εποχής των Χριστουγεννιάτικων αγορών. Αν και υπάρχουν διάφορες εκδοχές για το πώς ξεκίνησε το Black Friday, όλες εμπεριέχουν κάποια “μαύρη” ιστορία. Η επικρατέστερη πάντως σχετίζεται με το χάος που επικράτησε στις 28.11.1952 στους δρόμους της Φιλαδέλφεια από τουρίστες οι οποίοι έσπευσαν να παρακολουθήσουν έναν ποδοσφαιρικό αγώνα μεταξύ στρατού και πολεμικού ναυτικού την επόμενη ημέρα. Η μαύρη Παρασκευή του Νοεμβρίου όπως αποκαλέστηκε από τους αστυνομικούς οι οποίοι πάσχιζαν να διατηρήσουν την τάξη στους δρόμους με αποτέλεσμα να μην πάρουν άδεια, συνοδεύτηκε τόσο από την τεράστια κατανάλωση από μεριάς των τουριστών όσο και από πολλές κλεψιές επιτήδειων.
Στα επόμενα χρόνια οι έμποροι της Φιλαδέλφεια σκοπεύοντας να διατηρήσουν την καταναλωτική φρενίτιδα εκείνης της ημέρας προσπάθησαν να δώσουν μια πιο θετική έννοια στην πρώτη Παρασκευή μετά την ημέρα των ευχαριστιών μετονομάζοντας την σε Μεγάλη Παρασκευή (Big Friday), όρος που τελικά δεν επικράτησε.
Πρός τα τέλη όμως του 1980, οι έμποροι κατάφεραν να επανιδρύσουν το θεσμό του Black Friday, βρίσκοντας πλέον τη θετική εξήγηση/έννοια που έψαχναν οι προγενέστεροι συνάδερφοι τους. Την εποχή εκείνη τα λογιστικά βιβλία κρατιόνταν χειρόγραφα και τα νούμερα καταγράφονταν με μελάνι. Με κόκκινα καταγράφονταν οι μέρες που το κατάστημα είχε αρνητικά αποτελέσματα και με μαύρο οι μέρες με θετικά αποτελέσματα. Αντιστοίχισαν τη συγκεκριμένη Παρασκευή με γενναίες εκπτώσεις και κατάφεραν να γυρίσουν τα αρνητικά αποτελέσματα σε θετικά, καταγράφοντας μεγάλη αύξηση του τζίρου τους.
CYBER MONDAY
Η ιστορία της CYBER MONDAY (Δευτέρα του Κυβερνοχώρου) είναι πολύ πιο πρόσφατη και μοντέρνα. Προέκυψε το 2004 μετά από παρατήρηση μεγάλης αύξησης των διαδικτυακών πωλήσεων την πρώτη Δευτέρα μετά την ημέρα των ευχαριστιών. Η εξήγηση που δόθηκε ήταν ότι οι Αμερικανοί πολίτες επιστρέφοντας στο γρήγορο πλέον οικιακό internet μετά από το 4ήμερο διακοπών του Thanksgiving και αρκετή δόση “windowshopping” (βιτρίνας δλδ.), έκαναν πλέον τις αγορές των προϊόντων που είχαν δεί, διαδικτυακά.
SMALL BUSINESS SATURDAY
Το Σάββατο των μικρών επιχειρήσεων, είναι μια αμερικάνικη καταναλωτική εορτή το Σάββατο μεταξύ του BLACK FRIDAY (που αφορά της αλυσίδες λιανεμπορίου) και του CYBER MONDAY (που αφορά τα διαδικτυακά καταστήματα). Πατενταρίστηκε από την American Express και προωθήθηκε για πρώτη φορά το 2010, στοχεύοντας να ωθήσει τους καταναλωτές να υποστηρίξουν τις μικρές/τοπικές επιχειρήσεις, αγοράζοντας από αυτές. Κοινωνικά δίκτυα όπως το FACEBOOK έδωσαν κίνητρα διαφήμισης των εκπτώσεων της ημέρας, επιστρέφοντας μέρος των χρημάτων που δαπανούν οι διαφημιζόμενοι, ώστε να υποστηρίξουν τη συγκεκριμένη κίνηση. Μέχρι σήμερα η συγκεκριμένη ημέρα προωθείται μόνο στην Αμερική και την Αγγλία (από το 2013).
Στην Ελλάδα αλλά και όλο τον υπόλοιπο κόσμο, μικροί και μεγάλοι παίκτες της λιανικής καλούνται φέτος να πουλήσουν μόνο μέσω διαδικτύου, εξαιτίας του κοροναϊού και των κατά τόπους lockdown. Με εντελώς διαφορετικά δεδομένα, εποχιακό προσωπικό στα φυσικά καταστήματα δε θα προσληφθεί και οι επιχειρήσεις δεν περιμένουν την καθιερωμένη αύξηση τζίρου που για μερικούς έφτανε μέχρι το 10% του ετήσιου τζίρου τους. Παρ’ όλα αυτά αναμένεται μεγάλη πίεση στην εφοδιαστική αλυσίδα καθώς πολλές πωλήσεις θα γίνουν online. Εταιρείες courier και ταχυμεταφορών για δεύτερη φορά φέτος θα αναγκαστούν να υπερβούν τις δυνατότητες τους ώστε να εξυπηρετήσουν τις online αγορές.